Utorak, 03.05.2016
Austro-Ugarska Monarhija okupira Bosnu i Hercegovinu, doživljava strašno i piše novu historiju.
Okupacija Bosne, 1878.godine od strane Austro-Ugarske Monarhije i krvava borba bosanskih muslimana i pravoslavaca protiv novih osvajača, počela je na
području današnje Krajine. Jedan od razloga za krvavi sukob bila je, na jednoj strani, želja bosanskih pravoslavaca da se postigne pripajanje Bosne Srbiji, dok su, s druge strane, bosanski
muslimani željeli da spriječe pripajanje Bosne Austro-Ugarskoj.
Okupacija Bosne i Hercegovine odobrena je Austro-ugarskoj monarhiji na Berlinskom kongresu 1878. U nedostatku sporazuma dviju monarhija o upravljanju
Bosnom, odlučilo se o njenom zajedničkom upravljanju. Pod vodstvom Josipa Filipovića barona od Phillippsberga, zapovjednika 13. Korpusa armije, to je i sprovedeno u djelo. (1)
Već i tada su se uočavali interesni konflikti između pojedinih etničkih grupa u Bosni. Dijelovi katoličkog stanovništva bili su obradovani dolaskom
Monarhije pa su i sami učestvovali u okupaciji. Djelovanjem franjevačkog oca (sveštenički čin) Don Ivana Musića osnovana je oružana jedinica, koja je imala zadatak da teroriše sela sa većinskim
muslimanskim stanovništvom (2) i koja je istovremeno težila oslobođenju od osmanlijske vlasti. (3)
Otpor je pružen i od strane muslimanskog stanovništva, između ostalog i od Hadži Loje koji se spominje kao: „Hadži Loja ili hadži Lojo bio je
bosanski derviš, vođa bande i vođa muslimanskog otpora protiv okupacije Bosne od strane Austro-ugarske 1878. Po austrijskim historijskim zapisima hadži Loja je počinio takve grozote da je postao
simbol brutalnosti”. (4)
Bosanski pravoslavci bili su posebno pod uticajem srpske historije, zbog čega se, u cilju boljeg razumijevanja njihovog razloga otporu 1878.godine,
treba pogledati dalje u prošlost. Prvi srpski ustanak protiv Osmanlija počeo je 1804. i sa pojedinim prekidima trajao je do 1878.godine. Sto znači da se završio okupacijom Bosne i nezavisnošću
Srbije i Crne Gore. Nezavisnošću Srbije, bosanski pravoslavci su htjeli da joj se pripoje. (5)
U ovakvom, nadasve, kratkom potezu do izražaja je došao, nama svima, poznati nacionalizam. Svaka od tri velike etničke grupe u Bosni počela je da se
izoluje, postavljajući sebi nacionalističke ciljeve, što danas i predstavlja problem u cijeloj regiji i što je razlog, da ponekad zajedništvo svima teško pada. (2)
Rezime: Narodna svijest i zajednički multireligijski i multietnički identitet, koji bi riješio ne samo dejtonski i pravni problem u Bosni, nego i
spriječio počinjeni genocid kao onaj u Srebrenici, ne postoji do danas.
Ratna djelovanja za vrijeme okupacionog rata, trebaju nam pojasniti da podjela bosanskog društva seže daleko u prošlost. Kada zbrojimo godine u kojim
smo bili podijeljeni, u kojima smo vodili ratove jedni protiv drugih, u kojima smo sahranjivali svoju djecu, te krvlju natapali zemlju i u kojima smo naposljetku zajedno sa žrtvama ratovanja
sahranili i svaku čast, sažaljenje i dostojanstvo, dolazimo da gorkog zaključka da smo sukobe iz davno zaboravljenih vremena zapravo samo nastavili. Kao da nam je razum samo čekao trenutak
buđenja iz zimskog sna. Ni Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija, kojoj dugujemo pola stoljeća mira, nije nam pomogla da u potpunosti prevaziđemo konflikte, nego su se oni samo
potisnuli u kraj.
Kratka najava: Od vremena okupacije počinje i nova epoha austrijsko-bosanske „zajedničke” historije u kojoj su bosanski brigadiri dali svoj život za
carsku Austriju, ali o tome više u nekim od narednih postova.
